Wil jij met je gezin naar Zuid-Afrika? Grote kans dat de stad Johannesburg niet op je wensenlijstje staat. Veel mensen komen aan op (of vertrekken van) de luchthaven bij Johannesburg, maar verlaten de stad zo snel als ze kunnen. Waarom? Omdat er niets te doen is? De stad te gevaarlijk is? Ik zocht voor jullie uit of deze hardnekkige vooroordelen terecht zijn. Maar ook waarom je -zeker als je met tieners reist- zou moeten overwegen om Johannesburg juist wél te bezoeken.
Johannesburg is een grote stad en niet anders dan andere grote steden. Er zijn goede wijken waar het heerlijk wonen is tussen het groen. En er zijn wijken die je beter links kunt laten liggen of alleen met een gids kunt bezoeken. Het is een stad met miljoenen inwoners, maar over een heel uitgestrekt gebied. Het is een groene stad, een moderne stad, een stad met winkelcentra, goede hotels, fantastische restaurants én het is een stad met een heftige geschiedenis.
Iedereen kent wel het township Soweto, de wijk in het zuidwesten, waar tijdens de apartheid de zwarte inwoners naartoe werden verdreven. Maar Johannesburg is ook de stad waar Nelson Mandela een groot deel van zijn leven heeft doorgebracht en waar de geschiedenis van de apartheid meer tot leven komt dan in welke andere stad ook.
Hoe gevaarlijk is Johannesburg echt?
Laat ik maar beginnen met het meest hardnekkige vooroordeel over Johannesburg. Dat is natuurlijk dat de stad heel gevaarlijk zou zijn. Dat je hier niet zou kunnen stoppen voor een rood stoplicht omdat je dan direct beroofd wordt. Nu ik er zelf ben geweest kan ik je geruststellen: we hebben in 2,5 dag urenlang door Johannesburg gereden (de stad is immens!) waarbij wij (en alle verkeer om ons heen) altijd ‘gewoon’ stopten voor een rood stoplicht. En ik heb hierbij geen enkele verdachte situatie gezien.
Dit is natuurlijk subjectief. En ik zeg zeker niet dat het overal veilig is en er geen criminaliteit is. Er is nu eenmaal zo’n enorm verschil tussen rijk en arm, kansen en mogelijkheden dat dit overvallen en berovingen in de hand werkt en ja, er is ook veel drugsgeweld. Maar dat is niet alleen zo in Johannesburg. Heb je bijvoorbeeld wel eens getwijfeld of je wel veilig naar Kaapstad kunt reizen? Of het daar niet te gevaarlijk is? Waarschijnlijk niet, maar feit is dat in Kaapstad jaarlijks meer mensen worden vermoord dan in Johannesburg.
De gevaarlijkste steden ter wereld
Is Johannesburg de gevaarlijkste stad ter wereld zoals wel eens wordt beweerd? Een lijst die ik vond op Wikipedia laat een ander beeld zien. In de top 15 gevaarlijkste steden (o.b.v. het aantal gepleegde moorden) staan 11 Mexicaanse steden (waarvan 9 in de top 10!) + New Orleans in de VS (8), Mossoro in Brazilie (11), Kaapstad (12) en Durban (15) in Zuid-Afrika.
Kijken we naar de top 50 komen we in Zuid-Afrika de Nelson Mandela Bay (inclusief Port Elizabeth) nog tegen op plek 18 en Johannesburg op nummer 34. Toch bijzonder dat niemand twijfelt overe een bezoek aan Kaapstad, maar dat veel mensen niet naar Johannesburg durven te gaan.
Bron: https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_cities_by_homicide_rate
Gezond verstand gebruiken als je een grote stad bezoekt
Met bovenstaande cijfers wil ik zeker niet zeggen dat je dan ook maar niet naar Kaapstad of zelfs naar Zuid-Afrika zou moeten gaan. Daar is het land en zijn de steden veel te leuk voor! Er staat echt niet op elke hoek van de straat een moordenaar. Heel veel (toeristische) plekken kun je prima bezoeken zonder dat je je onveilig hoeft te voelen.
Zoals geldt voor elke grote stad die je bezoekt, waar dan ook ter wereld: wees verstandig. Je bent altijd herkenbaar als toerist en daardoor extra kwetsbaar. Dat geldt overigens ook voor toeristen in ons eigen Amsterdam. Als je je hiervan bewust bent en je je gedrag aanpast scheelt dat al heel veel.
Neem geen waardevolle spullen mee op straat, laat dure sierraden thuis, loop niet rond met je dure camera in het zicht en bezoek de ‘mindere’ wijken alleen met een gids. Dit geldt overigens óók voor een hike naar de Tafelberg in Kaapstad. Als je dit ‘zelf’ doet ben je heel kwetsbaar, ga liever in een groep met een gids.
Ga je ’s avonds de stad in of uit eten? Neem dan altijd een Uber Black (de duurdere optie). En in plaats van met je eigen auto rondreizen kun je voor sommige activiteiten beter een tour boeken of een gids meenemen zodat je ook niet per ongeluk op plekken terechtkomt waar je beter niet kunt zijn.
Is in Johannesburg wel wat te doen als je kinderen reist?
Hopelijk heb ik je kunnen overtuigen dat een bezoek aan Johannesburg niet direct gevaarlijker is dan een bezoek aan een van de andere steden in Zuid-Afrika. Daarmee komt Johannesburg, ook wel Jo’burg, Jozi of joli (spreek uit als ‘goalie’) genoemd, misschien wel op je lijstje van plekken die je overweegt te bezoeken tijdens je reis naar Zuid-Afrika. Met kleine kinderen zou ik het zelf niet zo snel doen, omdat het voor hen lastig is de geschiedenis te begrijpen. Als je met tieners of jongvolwassenen reist voegt een bezoek aan Johannesburg zeker iets toe aan je reis door Zuid-Afrika. Hier komt de geschiedenis van de apartheid waarschijnlijk nog dichter bij dan op welke andere plek dan ook.
Wat mag je niet missen tijdens een verblijf in Johannesburg?
Johannesburg is een stad in ontwikkeling met alles wat je in een grote stad vindt. Zelf vergelijken ze zichzelf graag met New-York. Hoewel ik niet niet direct dat gevoel had, is het wel een stad waar veel gebeurt. Je vindt er o.a. trendy wijken, upcoming wijken met mooie streetart, goede restaurants en luxe winkelcentra. Voor de meeste gezinnen zal dit niet de hoofdreden zijn om een bezoek aan Johannesburg in te plannen. De bewogen geschiedenis is dat natuurlijk wel.
Wat is leuk om te doen als je met je kinderen (tieners) in Johannesburg bent?
Soweto
Soweto is veel meer dan een gewone wijk; het is een cultureel centrum. Waar ik vooraf bang was dat ik hier op ‘human safari’ zou gaan bleek dat absoluut niet zo. Het is de meest toeristische plek van de stad, compleet met souvenirstalletjes, dansgroepen en muzikanten (die na hun -ongevraagde- voorstelling uiteraard met de pet langs komen). De inwoners hebben heel goed door dat ze kunnen verdienen aan toeristen. Dat voelt misschien niet fijn, maar hierdoor kun je in het toeristische deel van Soweto wel ‘veilig’ over straat. En je krijgt toch ook een inkijkje in de lokale cultuur.
Je kunt dit deel van Soweto een beetje zien als een openluchtmuseum waarbij je langs belangrijke plekken en gebouwen uit de geschiedenis wandelt. Zo is er het plein, monument en museum op de plek waar de 13-jarige Hector Pieterson door de politie werd vermoord tijdens een vreedzame demonstratie van scholieren tegen het Afrikaans als voertaal. Daarnaast kun je bijvoorbeeld het huis waar Nelson en Winnie Mandela hebben gewoond bezoeken. De leukste manier om Soweto te verkennen is met een lokale gids die je laat kennismaken met de huidige bewoners van Soweto of tijdens een begeleide fietstour langs bijzondere plekken. Je komt dan net iets verder dan de paar straten die je individueel kunt bezoeken.
Adrenalinekick in Soweto
Wil je je avontuurlijk tieners (en jezelf misschien ook) blij maken? Stop dan na je Soweto tour bij de Soweto Towers. Ze noemen zichzelf een ‘vertical adventure centre’ en dat is ook precies wat het is. In de voormalige koeltoeren van een kolencentrale in Soweto kun je nu o.a. bungeejumpen vanaf een brug tussen de 2 torens op 100 meter hoogte. Leuk weetje: de torens zijn o.a. beschilderd met beroemdheden uit Soweto.
Er geldt geen minimumleeftijd, wel een minimumgewicht van 35 kilo. Meer informatie: https://sowetotowers.co.za
Nelson Mandela Square
In de chique buitenwijk Sandton staat, op het Nelson Mandela Plein, het standbeeld van de belangrijkste man in de recente geschiedenis van Zuid-Afrika: Nelson Mandela. Het iconische beeld is maar liefst 6 meter hoog en 2,3 meter breed. Het plein zelf heeft fonteinen, zitjes en de sfeer van een Italiaanse Piazza. Je vindt er tal van luxe winkels, terrasjes, goede restaurants en winkelcentra waar je kunt genieten van het (luxe) stadsleven. Het Nelson Mandela Square is goed bereikbaar met de Gautrain.
Liliesleaf Farm
Een van de plekken in Johannesburg waar ik echt van onder de indruk was, is Lilieleaf Farm. Hier is het einde van de apartheid begonnen en heeft Nelson Mandela nog ondergedoken gezeten. Kijk vooral de film aan het begin van de rondleiding. De verschillende gebouwen laten op een mooie, interactieve manier zien wat zich hier heeft afgespeeld. Van heftige verhalen tot grappige weetjes zoals de safaritruck die werd gebruikt voor het binnensmokkelen van wapens terwijl onschuldige toeristen nietsvermoedend van hun vakantie genoten. Houd er wel rekening mee dat je veel tijd nodig hebt om alles te zien.
Apartheidsmuseum
Helaas kon ik dit museum niet bezoeken omdat het op maandag en dinsdag (precies de dagen dat ik in Johannesburg was) gesloten is. Maar een bezoek aan dit museum is eigenlijk onmisbaar tijdens een verblijf in Johannesburg. Een goed excuus voor mij om nog een keer terug te gaan. Meer informatie: https://www.apartheidmuseum.org.
Tip die ik kreeg: plan voldoende tijd in om dit museum te bezoeken, je hebt minimaal 3 uur nodig, maar langer kan ook zonder problemen.
Constitution Hill
Op Constitution Hill komen verleden en heden samen. Een bezoek aan het oude fort uit de tijd van Paul Kruger herbergde een van de meest beruchte gevangenissen van Zuid-Afrika: nummer 4. Het is afschuwelijk te zien onder welke omstandigheden de zwarte gevangene hier vastgehouden en gemarteld werden. Terwijl een deel van de gevangenen zelfs alleen werd vastgehouden vanwege hun huidskleur. Wist je trouwens dat Mahatma Gandhi hier ook gevangen heeft gezeten?
Ons bezoek krijgt een extra lading als we een ex-gevangene op het plein ontmoeten. Ze stelt zich aan ons voor met de woorden: “Ik ben Nkgomo Palesa Musa en op mijn 12e heb ik hier in de vrouwengevangenis gezeten”. De reden was misschien niet helemaal onschuldig: ze is opgepakt bij het huis van Winnie Mandela met een automatisch geweer in haar handen. Maar ze was 12 jaar oud en de omstandigheden in deze gevangenis waren vreselijk. En het was in de tijd dat het verzet tegen de apartheid op gang kwam en men tot inzicht kwam dat vreedzaam demonstreren geen oplossing zou brengen.
“Ik ben Nkgomo Palesa Musa en op mijn 12e heb ik hier in de vrouwengevangenis gezeten”
Tip: in de oude gevangeniskeuken zit nu een leuk restaurant: Food I Love You. Een aanrader om te lunchen of voor een kop koffie! Klik hier voor meer informatie.
Naast de oude gevangenis staat nu het hooggerechtshof. Bijzonder te zien dat ze hier heel bewust kiezen voor openheid, waardoor de rechtbank en rechtspraak voor publiek altijd vrij toegankelijk is.
Stadswijk in ontwikkeling: Maboneng
Met een gids maakten ik een wandeling door de stadswijk Maboneng. Dit is geen plek om zelfstandig rond te lopen, maar als je van streetart houdt is het een bezoek zeker waard. Het is zo’n plek die je in veel steden tegenkomt, Zo’n plek waar je eerder niet moest komen, maar waar kunstenaars met streetart de straten opvrolijken. Waar gebouwen opgeknapt worden, hippe restaurants en barretjes openen en gezinnen in nieuwe of opgeknapte appartementen komen wonen. Hier maak je kennis met een zwart en veel rauwer deel van de stad, in niets te vergelijken met bijvoorbeeld de luxe in de wijk Sandton. Een wandeling door deze wijk is niet onmisbaar tijdens een verblijf in Johannesburg en voor veel mensen waarschijnlijk geen highlight. Toch geeft het weer een heel ander beeld van de stad en vond ik het alleen daarom zeker de moeite waard.
Nieuwsgierig geworden?
Heb ik je kunnen overtuigen en wil je Johannesburg aan je gezinsreis door Zuid-Afrika toevoegen? Ik kan je helpen dit regelen, weet de leukste tours en beste gidsen zodat je op een veilige manier het beste van de stad te zien krijgt. Maar ook als ik je kan helpen bij het organiseren van een reis zonder Johannesburg kun je natuurlijk altijd contact met me opnemen.
Neem direct contact met me op voor een gratis kennismakingsgesprek!
Benieuwd naar andere landen in Afrika? Dan vind je deze verhalen misschien ook interessant:
Oeganda: misschien wel de grootste verrassing van Afrika!
Namibië – mijn favoriete land in Afrika
Avontuurlijke rondreis Tanzania met tieners
